LGTBIQ+ Erresuma Batuan 1985

 

MEATZARIAK, LESBIANAK eta HOMOSEXUALAK

 Margareth Thatcherren garaian

 

Kaixo historiagileok!!

Hona hemen, Markelen lana. Tabua apurtzen...

"Klasean nengoen eta LGTBIQ+ ri buruzko komentario bat entzun nion irakasleari. Orduan, buruan ideia bat piztu zitzaidan, interesgarria iruditu zitzaidan kolektiboaren gaineko ikerketa bat egitea, historia irakasgaian. Zergatik izan daiteke interesgarria? Homosexualak, lesbiatak etab. lehenaldian bizi izan zuten egoera bat delako, baina gaur egun ere, antzeko egoerak bizitzen ditugu oraindik. Egia da LGTBIQ+ kolektiboko kideek sufritu dutela askotan. Sufrimenduko momentu guzti horiek agerikoak dira eta oso esanguratsuak. Hala ere, ikerketa honetan Margaret Thatcherren garaian zentratu naiz. XX. Mendeko 80ko hamarkadan (1984-85an). Eta garai horretako borrokan kokatu naiz; nire asmoa zen ondo ulertzea zer gertatzen ari zen garai horretan LGTBIQko kideekin eta batera, zein egoeratan bizitzen ari ziren meatzariak. Bi kolektibo horiek elkartasun-sarea eraiki zuten eta. Erresuma Batuko -EB- lehengo ministrarentzat Parlamentuko jarduerak interesgarriak eta bereziak izan ziren oso bere bigarren egonaldian: eragina izan zezakeen jende askoren bizimoduan. Eta horregatik, testuinguru historiko horretan jarri naiz. “Denbora-bidaia” horretarako Pride pelikula ikusi dut. Benetan pelikula hunkigarria da eta guretzako LGTBIQ+-ko kideentzat ez ezik, denontzat ere, oso esanguratsua iruditu zait.

 

Testuingurua aztertzeko lehen ulertu behar dugu nor den Margaret Thatcher eta zelako egoera zegoen EB-n 1984an. Margaret Thatcher EB-n hautatutako lehen emakume ministra izan zen bi aldiz aukeratua: 1979 eta 1983an.

 

 Hamarkada horretan, ekonomian gauzak okertu ziren: esate baterako, langabezia bikoiztu zen. Horren ondorioz, grebak bata bestearen atzetik gertatu ziren eta horrekin batera, Margaret Thatcherren onarpena asko jaitsi zen. EB krisialdian zegoen. Krisi horretatik irtetzeko modurik hobeterena eta ministraren proiektuarekin jarraitzeko, gerra bat egon zen: Malvinetako gerra, 1982 urtean hasi eta amaitu izan zena. 

Arlo soziala jorratu nahi badugu LGTBIQ+ kolektiboaren egoeran jarriko dut arreta. Eta ondorioztatu dezaket kolektiboari burla bezalako zerbait egin zigula Thatcherrek. 60ko hamarkadan bera izan zen homosexualen deskirminazioaren alde egin zuen parlamentarioren bat. Thatcherrek ideiak oso kontserbadoreak zituen eta boterera ailegatu eta gero, 1988an sekzio 28 izenezko lege bat ezarri zuen. Oso lege negatiboa izan zen kolektibo honen askatasunak erabat murrizten zituelako. Sekzio 28 horretan homosexualei buruzko edozein propaganda egitea galarazi zuten. Ustezko “propagandaz” gain, eskoletan, hezkuntza sisteman homosexualitatea edo LGTBI­Q+ren gainean ikastea debekatuta zegoen. Niretzat -eta espero dut denontzat- bai harrigarria ikustea nola jendeari ez zioten uzten 20 urteetan zehar norberaren sexualitateari buruz hitz egitea!. Baina horrez gain, eskoletan gaiari buruz ezin zuten ezta hitz egin ere!. Horren ondorioz, ez zait hain harrigarria egiten homofobia tasa hain altua izatea garai horretan, ezta?. Hildo beretik, ez da arraroa homosexualitate-tasa hain baxua izatea. Gainera, denbora horretan SIDA-HIEZaren existentziaren kulpa/errua botatzen zitzaien kolektiboko kideei.

Beraz, homosexualak diskriminatu zituzten , jo, eskubideak kendu eta haien gainean gauza oso itsusiak esaten zituzten. Zoritxarrez, egoera triste hauek ez ziren EBan bakarrik gertatzen, mundu osoan baizik. Penagarria izaten bada ere, leku batzuetan  LGTBIQ+ taldekideen kontrako diskriminazioa badago oraindik ere.

 

Benetan nire ustez M. Thatcher etsigarria izan da, lehenengo emakumea izan zelako kargu hori hartzen. Ni bezalako norbaitentzat berri ona da, feminista naizelako eta emakumea aritzen denean arlo politikoan, txalokatzen eta aldarrikatzen dut. Baina zailagoa egiten zait ulertzea zelan ezarri zuen sekzio 28ko bezalako legea: kolektibo minoritario honen eskubideak urratzen zuen legea, hain zuzen. Seguruenik emakumea izanda emakumeen egoera zailak uler zitzakeen. Beraz, zergatik lege hori? Egia da bera kontserbadorea zela, baina hasiera batean beraien alde egin -itxuraz, behintzat- eta boterera ailegatzean beren kontra jartzea, benetan zentzurik gabekoa eta nahiko itsusia den ekintza da, nire ustez. Lege “homofobo” hau 2003an kendu egin zen. Hala, esan daiteke 20 urteko oztopo instiuzionala pairatu behar zutela LGTBIQ+ko kideek, gay eta lesbianak zirenek. Luzea, kondena.

 

Hemen azpian jarri dizkizuet bi bideo, you tubekoak, ulertzeko garai horretako meatzarien egoera eta M. Thatcherren hitzaldia, hurrenez urren:

 

Hau izan zen Margaret-en homosexualen kontrako diskurtso bat

 

Meategietako greba

 

 

Filmara bueltatzen, filma honek erakusten digu eskuzabaltasun keinua meatzari eta gay eta lesbianen kolektiboen artean. Horrez gain, ikus daiteke nola laguntza behar dugunean edonoren laguntza onartzen dugu, orokorrean. Dogmatismoz beteriko pertsonak izan ezik, laguntza esker onez jasotzen dugu. Baina, nortzuk dira dogmatikoak? Modu apalean esanda,  dituzten ideak hoberenak direla pentsatzen duten horiek. Filmean ikusi ahal dugu 1984 eta 1985 bitartean egon zen greba, meategietako langileak egina. 1984an greba hasi zuten meatzarien egoera ekonomikoa larria zelako eta gainera, egoera larriagoa bihurtu zen krisiarekin langabezia bizkoitu zelako. Orduan, kalera atera ziren meatzariak eskubideak eta lanak mantentzeko. Gay eta lesbianen talde bat meatzariei laguntzeko prest zeuden. Hala ere, meatzarien sindikatuek ez zieten behar zuten arreta eman homosexualak zirelako, eta garaiko gizartea aurreiritziz beteta zegoelako: penagarria, baina horrela izan zen! Homosexualak eta lesbianek haientzat ez zen erreza izan kontuan hartuta izatea.

Egun batean Gales-eko herri bateko persona batzuei deitu zieten. Erantzun zuten eta lehenengo aldiz homosexual eta lesbianen talde honen laguntza onartu zuen lehenengo herria bihurtu zen hura. Harrigarria iruditu arren meatzarien herrietan kolektibo honek eskaintzen zuen laguntza ez zuten onartu nahi! Laguntza onartzen zuten, ez zuten eskatzen! Baina…homosexualak ziren. Hori zen dena. Gainera, hasierako momentuan, meatzarien artean haustura bat zegoen. Haietako askok ez zuten laguntza hori onartu nahi “zikina” izango balitz bezela, homosexualek eta lesbianek emana zen eta.

1985ean laguntza hori eta beste batzuei esker, greba amaitu zen. Meatzariak eta antolakuntza horretan zeuden batzuk LGTBIQ+ kolektiboko kideen zordun sentitzen ziren. Horregatik, beraiek jasotako laguntza bueltatu nahi zieten. Hala, 1985an lagunak  sentitzen zirenez, “pride” ospatzen zeneko egunean desfileetara joan ziren. Modu horretan, meatzariek kolektibo homosexualari laguntzen zioten bakoitzaren sexualitate, geure sexualitatearen eskubideak aldarrikatzen “Pride” eguneko desfilean.

Oso modu polita izan zen eskuzabaltasuna adierazteko, ahal zuten moduan mesede-elkartasuna bueltatzen. Gainera pelikulan zehar ikusi ahal dugu nola jende homosexuala etxetik joan/ihez egin behar ziren gurasoek eta familiek onartzen ez zituztelako ziren moduan. Hau nekez onartu ahal dut, naskagarria iruditzen zait, eta gaur egun oraindik gertatzen da, zoritxarrez.

 PRIDE FILMA Honekin zer ikusi ahal dugu?

 

1.      ELKARREKIN HOBETO. Azkenean ikusten da nola bi kolektibo hauek batera doazenean gehiago lortzen dutela borroketan, haiek bakarrik baino.

2.      LAGUNTZA, LAGUNTZA DA. Beste alde batetik, ikusten dugu jendeak laguntza behar duenean, edozein laguntza onartuko duela. Aurreiritziak albo batera utzita.

3.      BORROKATU DUENAK ULERTZEN DITU BORROKAK. Nik uste dut borroka bat badago zure eskubideen alde, borrokatu behar baduzu eta beste bat ere egin behar badu, ziur nago elkar lagunduko dutela. Zergatik, ba? Egoera zailetatik pasatu ondoren beste pertsonaren sentimenduak hobeto ulertuko dituzulako. Sufrimendua eta borroka nolakoa den badakizulako.

4.      DISKRIMINAZIOA EZ DA AMAITU. TABUA DA ORAINDIK. Azkenik esan nahi nuke hau ikusita gaur egun bagaudela posizio hobe batean baina oraindik diskriminazio asko dago eta nire ustez kritika eraikitzaile bezala, oso gutxi irakasten eta hitz egiten da kolektiboari buruz.  Arlo batzuetan gai hau tabu da oraindik. Nire iritziz, gure %100 askatasuna lortzeko asko geratzen da oraindik.

5.      ASKATASUNAREN GILTZA. Guk geuk, mundu honetako etorkizuna garenez, askatasunaren giltza dugu, Frantziako iraultza ireki zuen horrelako ate bat (ez literalki gerrak eta abar egon zirelako) eskubideak lortzeko. Aukera paregabea gurea, etorkizunean oraindik mundu irekiago bat lortzeko.

 

Markel Unamuno