Justizia gaur

 

BA AL DAGO GAUR EGUN BOTERE BANAKETARIK??

Kaixo historiagileok!!

Gaur erakutziko dizkizuet bi ikasleen lan boluntarioak, Andrea eta Nahiarenak, hurrenez hurren. Biek lan polita egin dute, tele-saio bat ikusi dute botere judizialari buruz. Eta hauek dira egindako galderen erantzunak. Irakurri adi, interesgarriak dira eta!

Pil-pilean egon da gaia 2020ko azaroan, ea apur bat  hobeto ulertu dezakegun. Kontuan hartu tele-saioa ez zela erreza, eta oso lan ederra egin dutela, nahiz eta perfektua ez egon. Beste alde batetik, gauza batzuk kendu ditut hain luzea ez izateko eta hobeto ulertua izateko asmoz. Animo eta aurrera!

"Tele saioak politikaren eta epaileen arteko harreman konplexua jorratzen du. Azaltzen digute nola zenbait partidu politikoek botere judiziala kontrolatzeko asmoz, CGPJ (Botere Judizialeko Kontseilu Orokorra -BJKO-) berritzen saiatzen diren bakoitzean blokeatu egiten dute aldaketa gerta ez dadin.  Alderdiek zenbat eta kontaktu/harreman gehiago izan botere judizialaren barruan hainbat eta posibilitate handiago dituzte defendatuta egoteko, arazo juridikoren bat izanez gero.

Psoe-k lege berria sortu zuen, parlamentuak kontseiluko kide guztiak hautatuko zituena, baina une horretan ez zen burutu PP-ri kalte egiten baitzion eta Psoe-k PP-ren laguntza behar zuelako aurrekontuak gainditzeko, aurrera ateratzeko.

Epaileek, beren aldetik, uste dute autonomia edukitzeko epaileek beraiek hautatu behar dituztela CGPJ-eko kideak eta ez  dute-orain gertatzen den moduan- politikoek hautatuak izan behar.

PP-k hauteskundeak irabazi zituenean, 1993 urtean Aznarrek epaileek beren ordezkariak hautatzeko eskubidea izango zutela zin egin zuen. Ez zuen bere hitza bete eta zenbait blokeo egin zuen hautatzeko modua ez aldatzeko. Berriro ere, 2008. urtean Rajoyk berriro esan zuen epaileek beren kideak aukeratzeko eskubidea izango zutela gobernuburua izan baino lehen…baina berak ere ez zuen hitza bete hauteskundeak pasatu zirenean.

PP-k blokeo bat egiten duen bakoitzean errudun bat bilatzen du, adibidez 2007, urtean ez bakarrik auzitegi konstituzionala blokeatzea leporatzen diote PSOEri baizik eta Podemos-i komunistak izatearen kulpa botatzen diete.

Baina momentu honetan Podemos-PSOEko gobernuak ez du aldatu hautatzeko modua epaileek beraiek CGPJeko kideak aukeratzeko. Sistema berdina mantendu nahi dute -alderdiek egin dezaten- gehiengoak aldatuta.

Ikertu zein den CGPJ -Consejo General del poder Judicial-(Botere Judizialeko Kontseilu Orokorra)

Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia erakunde konstituzionala, kolegiatua eta autonomoa da, epaileek eta beste jurista batzuek osatua, Botere Judizialaren gobernu eginkizunak betetzen dituena, epaileen funtzio judiziala gauzatzerakoan epaileen independentzia bermatzeko. Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia berritzea ia bi urtez egon da geldirik. Badirudi egoera ez dela epe laburrean desegingo zeren eta Diputatuen Kongresuko eta Senatuko hiru bosteneko gehiengo kualifikatuaren adostasuna beharrezkoa da. Hau da, ezinbestekoa da herrialdeko bi indar politiko nagusiak, PPk eta PSOEk, itun batera iristea.

Gure herriko magistratuek beren lana betetzen dutela eta botere judizialaren independentzia bermatzeaz gain, CGPJ-k erabaki garrantzitsuak hartzen ditu epaileen kudeaketa profesionalari dagokionez. Gainera, Kontseilua arduratzen da Auzitegi Goreneko kideak eta beraiek osatzen duten ganberen buru diren magistratuak izendatzeaz. Egoera normaletan, berritzea 2018an gertatu behar zen. Hala ere, indar politiko nagusien arteko adostasun faltak hori eragotzi du.

 

Zein da arazoa Parlamentuak aukeratzen baditu CGPJko kideak?

Ez litzateke inpartziala izango, beraz, ez luke bere lana edo betebeharrak modu bidezko batean egingo. Hori gertatu egin da PP-ren kasuan eta horrexegatik CGPJ berritu nahi dute. Duela zenbait urte, Pablo Casadori master bat ez izatearen salatu zioten baina epaiketa egiteko momentuan CGPJ-tan zeuden bokalak babestu eta defendatu egin zuten. Azkenean Antzinako Erregimenean gertatzen ziren gauza antzekoak gaur egun gertatzen dira epaitegietan. Absolutismoan errege absolutuak erabakitzen zuen nork epaituko zion, eta modu honetan “garaitezina” zen. Hori ez zela justua ikusita, gauzak aldatu egin ziren baina orain badirudi berriro bueltatzen ari garela “tranpatiak” izatera.

 

Zer zerikusia du ustelkeriarekin?

Ustelkeria, Kargudun edo enplegaturen batek, bere egoeraz zilegi ez den moduan baliatuz, diru edo onuren truke, botereaz aprobetxatzea da. Beste hitz batzuekin, boterea erabiltzea gehiegikeriak egiteko, interes pertsonalak lehenetsiz. Honek zerikusia du CGPJ-rekin zeren eta gaur egun ezin da guztiz partziala edo justua izan, zenbait partidu politikoek onura ateratzen dute hartatik. Azken finean, bai ustelkeria baita boterea erabiltzea zure eginkizun “ilunak” ezkutatzea ere legearen kontra doaz eta hori gerta ez dadin saiatu behar da epaileak benetan autonomoak izatea, alderdien agindupean egon barik. (...)

Andrea Gomez Hermosilla

"LaSexta-n emandako programa honek politikaren eta epaileen arteko harreman konplexuaz hitz egiten digu, botere betearazlearen eta judizialaren artean. Ia 60 minutuko iraupenean, herrialdea gobernatu duten alderdi politikoetan zehar Espainiak igaro behar izan zituen gertakari eta egoera batzuk planteatzen ditu. Oso galdera garrantzitsua planteatzen zaigu: benetakoa al da botere-banaketa?, 1978ko Espainiako konstituzioan agertzen zen Erregeak izendatutako hogei kideetatik, kategoria guztietako epaile eta magistratuen arteko hamabi horietatik izan behar zirela. Horrekin ez zen zehazten aukeratu behar zituena, eta, beraz, parlamentuak gainerako zortzi legelariak bezala izenda zitzakeen. Azkenean, erreforma guztiz legezkoa zela erabaki zen, baina ganberek aurreikusi zuten bete beharreko postuak alderdi ezberdinen artean banatuta egongo zirela.

Agustin Azparren Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiko magistratu eta abokatu ohia, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusian aurkeztu zen independente bezala, eta berak erabaki zuen ez zuela inolako alderdiren alde egin nahi. PSOEko eta PPko alderdien artean adostutako hautagai bakarra izan zen (…).

Blokeoak eragiten duen arazo guztia ikusita, beharrezkoa da alderdien arteko akordio batera iristea, blokeoak demokrazia arriskuan jartzen baitu eta Konstituzioaren urraketa argia baita. Jakina da gaur egungo justizia Espainian diktaduraren garaian Espainian bizi izan zen aurreko justizia frankistaren emaitza dela. Ez zen beharrezkoa banaketa politiko bat, garai hartan epaile independente izatea oso erraza zen, baina egungo Demokraziaren etorrerarekin erregimen Konstituzionalarekin eratu da.

 

Bideoko datu guztiek gure justizia-sektorea Espainian nola dagoen hausnartzeko balio dute. Jakin behar dugu Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia blokeatuta dagoela oraindik. Eta garrantzitsua da birplanteatzea ea gure egungo justizia oso politizatuta dagoen eta alderdikeriak eragina duen epaileengan. Laburbilduz, epaiketak ekuanimeak eta objektiboak izateko, justizian epaitzeko, alderdi politikoek ondo egin behar dute beren lana eta utzi behar diete epaileei berea agiten.

 

 

Zein da arazoa Parlamentuak aukeratzen baditu CGPJko kideak?

 

Dakigunez, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia Erregeak izendatzen du eta Gorte Nagusiek (Kongresuak eta Senatuak) aukeratzen dute, hau da, ganbera biko Legebiltzarrak. Praktikan, alderdi politikoei dagozkie, Talde Mistoa izan ezik. Kideak alderdi politiko batekoak edo bestekoak direnez, erabakiak zatituta daudela pentsa daiteke. Iritzi ezberdin horiek alderdien arteko desadostasuna eragiten dute, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusian blokeoa sortuz, argi dagoena ez da egoera ona.

 

 

 

Zer dio Europak? 

Konstituzioaren aurkakoa da, Europak independentzia judiziala indartu nahi du. Ustelkeriaren Aurkako Taldeko presidenteak ez du erreforma gustuko, ustelkeriaren aurkako erne egon behar izateari garrantzi berezia ematea esaten du. 

Gobernuaren ekimen legegilea Europako Kontseiluaren estandarrak urratzea izan daitekeenez, azkenean gobernuak erreforma bertan behera utzi du.

Nahia Arcocha Loedo