Chicago seven

 

Chicago Seven

-69CR180 kasua:

“Se levanta la sesión, es el 26 de septiembre de 1969 y en el juzgado del distrito norte de Illinois da comienzo el juicio 69CR180, Los Estados Unidos de America contra Abbie Hoffman, Jerry Rubin, David Dellinger, Tom Hayden, Rennie Davis, John Froines, Lee Weiner, y Bobby Seale”.

William Kunstler eta Leonard Weinglass dira defentsaren abokatuak eta akusatu guztiak errepresentatzen dituzte Bobby Seale (afroamerikarren eskubideen aldeko aktibista) izan ezik. Bobbyren abokatua ondoezik dago eta ordezkapen legala ez eduki arren, epaiketak jarraitu egiten du. Bobbyren eskubideen lehenengo bortxaketa argia.

Fiskaltzak zortzi kideak konspirazioa egiteagatik salatzen ditu, Rap Brown-en legea aplikatzen. Baina, zer da “Rap Brown-en legea? Estatu Batuetako hegoaldeko kongresista zuriek aktibista beltzen eskubideak murrizteko idatzi zuten lege bat. Epaiketa hau izan baino lehen ez zen inoiz aplikatu; beraz, lege honek ez zuen aurrekaririk.  Fiskaltzak leporatu zien zazpiei liskarrak sortzea zela mobilizazioaren helburua, eta horren ondorioz, Estatu Batuetako gobernuaren kontrako konspiratzailetzat jo nahi zituzten. Konpiratzeko errudunak zirela zazpiak esan zuen akusazioak.

Fiskala salatu guztiak (zazpi kideak, alegia) saku berean biltzen saiatu zen, ezker muturreko aktibistak zirela esanez. Egia esateko zazpi kide hauek batzen zuen ezaugarri bakarra hauxe zen: 1968an Chicagon egon zen mobilizazio istilotsuan parte hartu izana.

 Alde batetik, Tom Hayden eta Rennie Davis “Estudiantes por una Sociedad Democrática” taldearen liderrak ziren. Bestetik, Abbie Hoffman eta Jerry Rubin Gazteen Alderdi Internazionalaren buruak ziren, los yippies.

Baita ere David Dellinger zegoen eserita “errudunen” jezarlekuan, familiako aita dena eta Vietnamgo Gerraren Amaieragatiko Mugimenduaren liderra.

Azkenik, Bobby Seale epaitzen da, “Pantera Beltzen” Alderdiaren presidentea eta John Froines eta Lee Weiner-ri, azken bi hauen partaidetza mugimenduan txikiagoa zen. Guztiok uste zuten azken bi hauek amaieran absolbituak izango zirela eta modu horretan epaiketaren krudelkeria “zurituko” zuten arduradunek. Baina, zergatik zen oso epaiketa gogorra? Nixonen garaian gaude. Vietnamgo gerra gobernuaren ardura da. Horren kontrako mobilizazioak eta manifestaldi baketsuek Nixonen popularidadea eta ondo-egina kolokan jartzen dituzte. Gobernuak ezin ditu salaketak onartu eta epaiketa politikoa bihurtzen da.

Epaiketaren hasieratik, epailearen akusatuen kontrako jarrera  nabarmena da. Argi eta garbi ikusten da epaileak hitz egiten duen bakoitzean fiskalaren tesiak partekatzen dituela eta ez dela batere neutrala. Epaiketan zehar, defentsaren protesta ugari dira eta epaileak ia gehienetan uko egiten dio protesta egiteko eskubidea. Gainera, lekuko erabakiorraren testigantza ez du onartzen epaileak.

Egunak igaro ahala, haien hitzen bitartez zenbait lekukok fiskaliaren tesia babesten dute modu inkondizionalean eta protagonisten defentsak lekukoen baieztapenetan “zulo” edo inkoherentziak topatzen dituenean, epaileak subjetibitate  handia adierazita ez ditu inoiz defentsaren alegazioak ontzat hartzen.

Auzitegian hitz egiten duen lehenengoa alkatearen idazkaria da. Honek nahiz eta baimena ez eman, Chikagoko hirian protestak egongo zirela esan ziotela dio. Sekretariak hau mehatxu moduan ulertzen du, oharpen soila izan arren.

Honen ostean, manifestazio barruan inkogniton zeuden zenbait polizia hitz egiten dute eta azaltzen dute salatuen erantzukizuna egon zela, beraiek antolatutako istiluak gertatu zirela. Gehienek exageratu egiten dute gertatu zena eta errua manifestaldien alde kokatzen dute, nahiz eta kontrakoa izan. Beste polizia batzuek zuzenean gezurra esaten dute. Beste behin ere, balantza fiskaltzaren aldera makurtzen da, eta honek garaipena ziurtzat jotzen du.

Epaiketaren 89. egunean, tentsioa puntu gorenera iritsi zen Bobby Seale eta Hoffman epailearen arteko beste eztabaida baten ondorioz, ekintzaile beltzak txerri faxista deitu baitzion epaileari. Honen ondoren, epaileak, aguazilek Bobby eramatea erabakitzen du eta, amordazatu ondoren, epaiketara itzultzen da. Hain da izugarria gizon beltz horren tratuaren irudia, non fiskaltzak epailearekin hitz egiten duen. Akusatuaren inguruko irregulartasunak direla eta (defentsarik ez izatea, ahoa estalita egotea…), fiskal nagusiak Las Panteras Negraseko presidentearen aurkako karguak bertan behera uzteko eskatzen dio epaileari. Hoffmanek auzitegi horretan epaitzen ari den akusazioak kentzea erabaki du, baina beste  delitu batzuk egiteagatik salaketak ditu eta Connecticuten egindako hilketa bategatik susmagarria izaten jarraitzen du.

Baina erabakirik hartu aurretik, eztabaidatu ondoren, defentsak lekuko bati deitzea erabaki zuen. Bera onartu ostean, Ramsey Clark fiskal nagusiak lekukotasuna emango du, defentsak eskatuta.

 

Hala ere, erretiratutako estatuko langileek informazioa ematea debekatzen duen lege bat dela eta, epaileak lekukotasunaren garrantzia frogatzeko eskatzen du, epaimahairik gabeko agerraldi baten bidez. Berak adierazi duenez, bere garaian ez zen salaketarik jarri Chicagoko istiluengatik; izan ere, Dibisio Penala txosten batean ondorioztatu zuen istiluak poliziaren erruz hasi zirela, eta ez manifestarien erruz. Datu garrantzitsu hori eman arren, epaileak ez zuen arrazoirik ikusi Clark jaunak epaimahaiaren aurrean lekukotza eman zezan, eta, gainera, ez zitzaien inoiz jakinarazi ex-fiskal deklaratu zuena.

Azkenik, 1970ean, Abbie Hoffman, Jerry Rubin, David Dellinger, Tom Hayden eta Rennie Davisek bost urteko kartzela-zigorra eta 5.000 dolarreko isuna jaso zuten, ez konspiratzeagatik, baizik eta estatuko arauak indarkeria bultzatzeko asmoz ez errespetatzeagatik. Hala ere, Zazpigarren Zirkuluko Apelazio Auzitegiak epaiketa baliogabetu zuen, epailearen partzialtasuna eta epaimahaiaren partzialtasun kulturalaren ondorioz. Epaiketa errepikatzea eskatu zen, baina ez zen inoiz egin, Justizia Departamentuak uko egin baitzion. Gainera, beste epaile batek Dellinger, Rubin, Hoffman eta Kunstler prozesuan zehar pilatutako karguak epaitu zituen. Eta errudun aurkitu arren, ez zituzten ez kartzelara ez isunik ordaintzera kondenatu.

-Sumarioa:

https://www.archives.gov/files/education/lessons/images/rg21-watching.pdf

 

Testuinguru Historikoa:

1914-an, Lehenengo Mundu Gerra piztu zenean, askok defendatu zuten gatazkaren beharra, gerrekin betirako amaituko zuen behin-betiko gerra zela pentsatzen zutelako. Baina 1918-19an amaitu izan arren, gizakiak ezin izan zuen saihestu Bigarren Mundu Gerra bat egotea hogei urte geroago. Parisko Bake Biltzarrean (1919) lortu ezin izan zutena buruan izanda Nurenberg eta Tokioko epaiketak egin ziren. Epaiketa hauen bitartez, gizateriaren kontrako krimenak epaitu zituzten, baina zoritxarrez bakarrik galtzaileak izan ziren epaituak: Nurenbergen naziak eta japoniarrak Tokion.

 

 

Baina 1940ko hamarkadaren bigarren erdian mundu mailako gatazka berri bat hasi zen. Eta 1945an amaitu, izua eta minaren aztarna sakon bat utzita munduko gizakumeengan. Aliatuek Bigarren Mundu Gerraren ondoren egin zituzten konferentzietan (Yalta, Postdam) ikusi  zen moduan, tentsio nahikoak egon ziren baita irabazleen artean ere. Garai berri bat hasia zen Gerra ondoren. Konkretuki bi blokeen arteko eztabaidak egon ziren, alde kapitalista eta alde komunista. Eta Gerra berezi honi “Hotza” ezizena jarri zioten, blokeko herrialderik handienetako lurraldeetan gatazka armatua piztu ez zelako.

Bi sistema ekonomikoen arteko gatazka argi geratzen da 1949-an, urte honetan Estatu Batuak Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundea (OTAN) sortzen duenean. Elkarte beliko honen bitartez, AEB-k Sobietar Batasunaren eragina Europan gelditu nahi du eta Aliantza/Itun Militar bat eraso baten aurrean. Filma 1968-9an kokatuta dago. Gerra Hotzaren erdia, hain zuzen. Eta garai horietan Vietnamgo Gerra (1955-1975) piztu zen. Gerra bera pelikulako beste protagonista isila bat dela esan dezakegu. Gatazka hau, Gerra Hotzeko testuinguru honetan agertu zen. Baina, zein zen Amerikako Estatu Batuetako egoera urte hauetan?

Gerra Hotzaren lehenengo zatian, Eisenhower izan ezik, AEB-ko gobernuak demokratak izan ziren. Nahiz eta betidanik herrialde honek kapitalismo gordin bat jarraitzeagatik ezaguna izan, urte hauetan (1933-73) sistema keynesiar bat erabili zuten errenten  birbanaketa hobea izateko eta Ongizatearen Estatua indartzeko. Azken finean, langileen presioak eta SESB-en existentziak berak kapitalismoa “biguntzen” lagundu zuten. Urte hauetan zehar, aberastasun maila zabaldu zen klase ertainen artean eta komunismoa saihesteko propaganda erabili zen; “American way of life” sloganaren urteak izan ziren.

Pantera Beltzak

Baina arlo makroekonomiko mesedegarriak izan arren, (ezin dugu ahaztu Gerraren ondorio ekonomiko positiboak Estatu Batuentzat) gizarteak oraindik hobekuntzak behar zituen. Pelikulan ere islatzen den moduan, gizon eta emakume beltzak oraindik botere zuriaren menpean daude eta ez dute bere eskubideak bermatuta ikusten. Eskubide zibilen aldeko mugimenduak sortu ziren. Batzuk oso baketsuak, (Marthin Luther Kingek bultzatua, esate baterako) eta beste batzuk bortitzagoak _Pantera Beltzak barne-.

 Honen ondorioz, gero eta mugimendu sozial handiagoak sortu ziren. Martin Luther King aktibista ikur beltza bihurtzen da. Nahiz eta J. F. Kennedyk eta L. B. Johnsonek beltzen diskriminazioaren kontra borrokatzeko legeak idatzi, kaleetan ez zen lege horien islada ikuste. Horregatik, gizartean asaldura eta urduritasuna gero eta handiagoa zen. Gainera 1968-an Martin Luther King hil egin zutenez, komunitate beltzen manifestazioak gero eta gogorragoak izan ziren.

Gerra Vietnam-en

1946-an, Bigarren Mundu Gerra amaitu bezain laster, Viet Minh-go tropak altxatu egin ziren frantsesen kontra; Indochina Frantziaren kolonia baitzen. Indochinako alderdi komunistaren kontra borrokatzeko, Frantziak AEBetako laguntza izan zuen, baina azkenean Vietnamek independentzia lortu zuen (bitan bananduta). Iparralde komunista eta hegoalde kapitalistaren arteko bakea ez zuen asko iraun eta gerra berri bat piztu zen berehala Vietnamgo kontrol osoa izateko. Iparraldeak Hồ Chí Minh lider komunista buru izan zuen eta Sovietar Batasunak Ipar Koreak, Kubak eta Txinako laguntza izan zuten. Beste aldetik, Hegoaldeari Estatu Batuek, Filipinak, Australiak, Zeelanda Berria eta Hego koreak eman zioten laguntza, batez ere.

 Izan ere, hegoaldeak ia  herrialde kapitalista guztien laguntza jaso zuen, baina kasu gehienetan oso kantitate gutxitan, esaterako Frankoren Espainiak 12 mediku bidali zituen Vietnamera.

 

 Gatazka luzea eta odoltsua izan zen, batez ere Vietnamgo biztanleentzat, 20 urte luzeko mina izan baitzuen. Gaurtik ikusita, sinestezina dirudi komunistek erraldoi estatubatuarrari aurre egin ahal izan ziotela. Hala ere, eta nagusitasun teknologiko eta numerikoa izan arren, euren “kartak ondo jokatzea” lortu zuen Ipar Vietnamgo armadak. Gerrilla-teknikak erabilita, lortu zuten komunistek eraso amerikarrari aurre egin. Vietcong-eko armadak tranpak erabiltzen zituen, oihanean izkutatzen zekien eta materiala zuhaitzen artean nola mugitu ere bai.

Hala ere, Estatu Batuen bonbardaketak eta napalm arma kimikoen erabilera oso krudela izan zen. Beste alde batetik, amerikarren gorpuak, kutxetan sartuta ikusi zituzten estatubatuarrek telebistan.

Puntu honetan, filma kokatzen den puntura ailegatzen gara. Lindon B. Johnson presidenteak tropen zenbakia handitzea erabaki zuenean, eta kontuan izanda soldadu nahikorik ez zegoela, erreklutamendu sistemak gero eta gazte gehiago Vietnamera bidali zituen. Bere legealdiaren amaieran, milioi erdi soldadu zeuden Vietnamen, Korean egon zirenen ia bikoitza.

Baina gizarteak orokorrean gero eta txarrago ikusten zuen gatazka hau, askok zentzugabekoa zela uste baitzuten. Gazteek ikusten zuten beren lagunak gobernuak errekrutatzen zituela eta infernura bidaltzen zituztela askatasunaren izenean. Horregatik izan ziren gehien mobilizatu zirenak eta mugimendu hippie eta bakezaleen hasiera ekarri zuen. Filmean ikusten zen moduan, 1968-ko Kongresu Nazional Demokrataren ospakizuna zela eta, Chikagoko hirian protesta sendoak egin ziren gehien bat gazteek bultzatuta. Pertsona ezagunak mugimendu bakezaletik gertu egon ziren; besyteak beste, oso famatua da John Lennon eta Yoko Onok egindako aldarrikapena, “Bed-ins for Peace” izenarekin ezagutu zena.

Herriak ez zuen ikusi Johnsonek egindako mugimenduak begi onekin eta nahiz eta hurrengo hauteskundetara ez aurkeztu, bere alderdiak boto beherapen oso handia izan zuen eta azkenean Richard Nixon aukeratuta atera zen. Honek bazekien jarauntsitako Vietnamgo gerrak oso onarpen gutxi zuela jendearen artean eta horregatik, ahal izan zuen moduan kapitulu beltz honi amaiera ematen saiatu zen, lehen aipatu dugun moduan. Hala ere, oso eztabaidatua izan da Nixonen gobernualdia gaur egun arte.

Vietnamtik bueltatutako milaka soldadu bergizarteratzeko zailtasun handiak izan zituzten. Soldadu horietako askok mutilatuta amaitu zuten eta hainbatek drogen menpekotasuna.

Baina hau ez zen izan AEB-ko interbentzoinismo bakarra garai hartan, gehien bat Hego-Amerikan erregimen komunisten sorrera saihesteko haien eskua sartu zuten herrialde hauetan:

Nire ondorioak, pelikula ikusi ondoren:

Beldurra, Historiaren motorra.

Gizarte-mailen arteko borrokak historiako motorra zela esaten zuen Karl Marx-ek. Nik pintzelkada bat emango nioke baieztapen horri eta esango nuke beldurra dela historiaren motorra. Sentimendu hau piztu egiten da gure integritate fisikoa kolokan jartzen dela ikusten dugunean. Lehenengo hominidoak orain dela 2,5 milioi urte baino gehiago bi hanketan jarri ziren haien etsaiak belar altuak zirela eta ikusi ezin zituztelako. Honek haien segurtasuna arriskuan jartzen zuen. 

Orain dela 1600 urte, haien bizi baldintzak gero eta txarragoak zirenez, herri germaniarrak haien beharrak asetzea kolokan ikusi zuten eta hegoaldera emigratzea erabaki zuten V. Mendearen hasieran. Honen ondorioz, mendebaldeko Erromatar Inperioak kolapsatu zuen eta amaiera ikusi zuen, Antzinako Aroarekin batera.

Historia igaro ahala, beldur honek lotura handiak aurkitu zituen ekonomia arloarekin, Mundu modernoan honek gizakien egoera erabakitzen baitzuen. Hemen sartu dezakegu Karl Marx azaldutako klase gizarteen arteko borrokak. Erdi Arotik aurrera, herri xeheak bere bizi baldintzak gero eta okerragoak zirela ikusi zuen eta orduan boteretsuen aurka altxatu ziren. Hau argi ikus daiteke 1789-ko Bastillaren Hartzean edo 1917-ko Iraultza boltxebikean.  Inkluso, 30-reko hamarkadan herri alemaniarrak kausa naziari emandako laguntzaren atzean, herriak I. Mundu Gerratik arrastakatzen zuen krisialdi ekonomikoa zegoen.

Baina beldurra oso sentimendu indartsua da eta pertsonen portaeran eta eginkizunetan inpaktu zuzena izan dezake. Honen ondorioz, historian zehar, liderrek sentimendu hau erabili dute hiritarren pentsaera eta ekintzak moldatzeko. Adibide argi bat ikusi dezakegu 1793-ko azaroaren hiruan, egun honetan Olympe de Gouges pentsalariaren ebazpena bete izan zen, gillotinan hil zutela. Lau urte lehenago, Gizon eta Hiritarren Eskubideen Aldarrikapena idatzi zuten iraultzaile burgesek Frantzian. Olympe girondino bat zen, hau da, moderatua, baina beti mugimendu iraultzailea defendatu zuen; horregatik emakumeen eskubideen defentsarako artikuluak idatzi egin zituen. Iraultza gizonen kontua zela argi utzi zioten berari, baina politika ez zuen utsi eta geroago, oso gogor kritikatu egin zuen Robespierre-n gobernua. Gauza bi honen ondorioz, gillotinan hiltzera kondenatu zuten. Eta zer ikasi zuten Frantziako emakumeek? Beldurraren bitartez, ikusi zuten urte horietako iraultza haientzat ez zela eta eskubiderik nahi bazituzten, itxaron beharko zuten.

Olympe de Gouges-en kasuarekin paralelismo bat aurki dezakegu filmean. Nixonek gerra ezatsegin bat jarauntsi egin du Johnsonengandik eta horregatik gatazka ahal duen bezain azkar moztu nahi du. Gerraren aurrean gizarteak dituen kexak isiltzeko, kopla-buruko (pagaburua) talde bat bilatzen eta epaitzen du. Chicago Seven taldearen epaiketaren bitartez erakusten dio herritarrei haien iritzia kaleetan ez dutela adierazi behar; bere momentuan Robespierrek egin zuen moduan.

Dudarik gabe, gure sistema demokratikoak dituen arazo guztien artean, boteren banaketa ez betetzea da arriskutsuenetariko bat. Oso erraza da, pelikulan ikusten den moduan, botere judiziala betearazlearen menpe egotea presioen bitartez. Argi daukat Hoffman epaileak nahiko arrazista zela, baina uste dut epaile txarra ez zela. Ia segurua da hark gobernutik presioak jaso zituela auzia eredugarria izatea lortzeko.

Gure herrialdea ez da kanpoan geratzen eta erreforma mordoak egin behar dira sistema judizialaren independentzia guztiz bermatzeko. Horrela izango balitz gobernuak ezin izango luke presiorik egin epaileengan ezta mezurik gizarteari bidali ere haien eskubideak zeharka murrizteko.

Lucas Gonzalo (1. Batxilergoa. 2020)